Samsun haber - Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Veteriner Fakültesindeki 3 öğretim üyesi, Türkiye'nin kaderini değiştirecek bir proje geliştirdi. Buzağı ölümleri nedeniyle yıllık 600 milyon euroluk bir kayıp yaşanıyor.
Proje kapsamında buzağı ölümlerinin önüne geçilerek 2 yıl boyunca hazırlık aşamasında tutulan 'Altın Buzağı-Can Sütü Projesi' sona erdi. Genelde doğumdan hemen sonra ölen buzağılara ikame tozu (ağız tozu) verilerek ölümleri önlemeyi ve 600 milyon euroluk kaybı önlenmesi hedefleniyor.
Samsun Valiliği, Samsun Büyükşehir Belediyesi, Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA) ve OMÜ'nün desteğiyle üretilecek olan ağız sütü projesinin maliyeti 4 milyon TL. Kurulacak tesiste ilk 8 ayda üretilecek ağız sütü çevre illerde uygulanacak.
Proje ile ilgili açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Duygu Dalgın, "Buzağılar annelerinden tamamen savunmasız olarak doğuyorlar. İneklerde anne rahmi son derece kalın bir yapıda olduğu için bağışıklık proteinleri bu duvarı aşarak buzağıya geçemiyor. Doğduğu zaman da bütün etkenlere açık halde oluyor. Doğumdan sonraki ilk ay içinde yenidoğan buzağı ölüm oranı, total ölüm oranının yüzde 80-85’ini oluşturur ve özellikle üçüncü haftada çok yüksek seyreder. Bu nedenle hayvancılığın en büyük problemi buzağı ölümlerinin fazla olması. Yurt dışında buzağı ölümleri yüzde 1-2 civarındayken bu ortalama ülkemizde maalesef yüzde 15 civarında. Bu oran çok büyük bir ekonomik kayba neden oluyor. Buzağının anneden doğduğunda güçlü olmasının altın anahtarı; anneden sağlıklı bir ağız sütü almasıdır. Bu ağız sütünü 2 saat içerisinde almalı ve kaliteli olmalı. Ama annenin ilk ve ikinci doğumu olduğu durumlarda, sezaryen durumlarında, iyi beslenmemişse, anne ithal hayvan olduğu durumlarda anne sütü kalitesiz oluyor. Anne ağız sütünü alsa bile yetirince bir bağışıklılık ortaya çıkmıyor. Yurt dışında bu sorunun üstesinden gelebilmek için; kaliteli ağız sütlerini topluyorlar, süt tozu haline getiriyorlar annenin sütü yeterli değilse veya anne ölmüşse hemen hazırladıkları süt tozunu buzağıya veriyorlar. Sonucunda buzağı dış etkenlere karşı tamamen korunaklı hale geliyor. Bu uygulama ülkemizde yoktu. Bununla ilgili ekibimizle çalışmalarımızı yaptık. Türkiye coğrafyasına ait kolostrum ikame tozunun patent başvurusunu da yaptık. Şimdi üretime geçerek önce TR83 Bölgesi olan Samsun, Çorum, Amasya, Tokat illerinde uygulamayı amaçlıyoruz. Çiftçilerimize de eğitimler vererek ağız sütünün önemini anlatmak istiyoruz. Projeyi, eski Samsun Valimiz İbrahim Şahin'in büyük desteği var. Proje sözleşmemiz ise Samsun Büyükşehir Belediyesi ve OKA arasında yapılacak. Tesis kurulumunu Samsun Büyükşehir Belediyesi üstlendi. Ondan sonra 8 ay içerisinde ürün ortaya çıkacak. Biz de sahada bunu tanıtacağız, farkındalık eğitimleri vereceğiz. 1,5 yıl içerisinde hayvancılık değerlerinde değişim olmasını bekliyoruz" dedi.
Yurt dışındaki ürünlerden daha iyi olduğunu söyleyen Dalgın, "Yurt dışından gelen ürünler var. Fakat buradaki hastalıkla yurt dışındaki hastalık farklıdır. Piyasada çok fazla buzağı bağışıklığını destekleyen ürün var. Buzağı ölümlerinin yüzde 80'i ilk 3 haftalık dönemde oluyor. Hayvan ya ishal oluyor ya da solunum yolu problemi oluyor. Bunun için çok fazla destek var ama bu desteklerde çok az bir bağışıklılık proteini var. Asıl önemli olan hayvanın doğduktan iki saatlik süresi. Hayvan kendi bağışıklılık proteinlerini elde edene kadar 25 gün onunla idare ediyor. Biz anneden alınabilecek optimal kalkanı sağlıyoruz. Piyasada buna benzer bir ürün yok zaten" şeklinde konuştu.
Yılda yaklaşık 6 milyon buzağının doğduğunu açıklayan Dalgın, "Bunun yüzde 15'i olan 900 bin buzağıyı biz kaybediyoruz. Bir buzağının 2 bin lira olduğunu hesap edersek 600 milyon euro bu ülkenin bir kaybı var. 2016 sektör raporuna göre et ithalatımız yüzde 125 arttı. Sadece buzağı ölümlerinden kaybettiğimiz et yılda 65 bin ton. Biz bu proje ile ilk etapta yarı yarıya bunu azaltmak düşünüyoruz. Buzağı ölümü hesap edilirken sadece 2 bin lira hesap edilmemeli. Buzağının ilerideki verimi, vereceği döl, sütten kaybı, et kaybı etmenler de var. Bunları da hesap edersek 600 milyon euronun çok çok üstünde Türkiye'nin bir kaybı var. Sayın Bakanımız Faruk Çelik'in de ifade ettiği gibi 'biz buzağı ölümünü durdurursak et ithalatına gerek kalmaz, dışa bağımlılığımız azalır'. Nüfus artıyor. Bu anlamda çok önemli bir adım olarak bunu görüyoruz. Bu işte söz sahibi olan herkes de bu projeyi destekliyor" diye konuştu.
