Türkiye’de 2021 yılı korunan alan istatistiklerine göre bin 687 korunan alan, 260 tabiat parkı, 46 milli park, 31 tabiatı koruma alanı, 114 tabiat anıtı, 85 yaban hayatı geliştirme sahası, 14 Ramsar alanı, 59 ulusal öneme haiz sulak alan, 22 mahalli öneme haiz sulak alan, 55 muhafaza ormanı, 137 şehir ormanı, 340 gen koruma ormanı, 312 adet tohum meşçeresi ve 212 adet tohum bahçesi mevcut. Samsun ise bir tabiatı koruma alanı, 6 tabiat parkı ve 3 sulak alan olmak üzere toplamda 10 adet sürdürülebilir eko turizm alanına sahip.
Türkiye’deki tabiat parkları arasında Samsun’dan Çamgölü, Sarıgazel, Vezirsuyu, Amazon, Şahinkaya Kanyonu ve Bayraktepe Tabiat Parkları yer alıyor. Tabiat anıt listesine Salıpazarı Çalkaya Takım Şelaleleri, sulak alanlar içinde Kızılırmak Deltası, Ladik Gölü ve Yeşilırmak Deltası bulunuyor. Muhafaza ormanları içinde Çamgölü ve Karacakışla, şehir ormanları arasında Samsun Kent Ormanı, tohum bahçeleri içinde Bafra-19 Mayıs, Vezirköprü-Dümrek ve Samsun-Salıpazarı, tohum meşçerelerinde ise Kunduz, Dumluca, Adadağ, Sarıçiçek, Kuşkayası ve Çamgölü yer buluyor.
HACIOSMAN ORMANI
Tabiatı koruma alanı içerisindeki Hacıosman Ormanı, Orta Karadeniz Bölgesi’nde Samsun’un 20 kilometre doğusunda Çarşamba ilçesi Çınarlık Mahallesi hudutları içerisinde yer alıyor. Tamamı orman rejiminde bulunan toplam 127 bin 77 hektar alana sahip olan ormanda boyları 20 metre ile 40 metre arasında değişen 12 taksondan ağaç bulunuyor.
TABİAT PARKLARI
Tabiat parkları arasındaki Amazon Tabiat Parkı, Terme ilçesinde ve 562 bin 65 hektar büyüklüğünde. Amazon Tabiat Parkı tarih, yaban hayatı, sulak alan ve deniz olmak üzere 4 önemli kaynak değere sahip. Alanda eko turizm kapsamında tabiat yürüyüşü (trekking), bitki ve yaban hayatı gözlemciliği, foto safari, bisiklet turu, karavanlı kamp etkinlikleri yapmak mümkün.
Bayraktepe Tabiat Parkı, Tekkeköy ilçesinde ve 132 hektar büyüklüğünde. Şehir merkezine yakın olması ve tabii güzellikleri ile öne plana çıkan Bayraktepe Tabiat Parkı, özellikle şehir hayatından bunalan insanların yoğun olarak ziyaret ettiği bir alan. Alanda tabiat yürüyüşü, manzara seyri, piknik, bitki ve yaban hayatı gözlemciliği yapılabiliyor.
Sarıgazel Tabiat Parkı, 19 Mayıs ilçesinde ve 143 bin hektar büyüklüğünde. Orman vejetasyonuna sahip alan, piknik yapmaya elverişli olup mevcut tesisleri ve ilçe merkezine yakınlığı ile de ziyaretçiler tarafından yoğun olarak kullanılıyor.
Şahinkaya Kanyonu Tabiat Parkı, Vezirköprü ilçesinde bin 32 hektar alana sahip. Kanyon, Kızılırmak’ın suyunun tutulduğu Altınkaya Barajı’nın en dar geçit yeri olup kıvrımlı bir yarımada özelliği gösteriyor. Yaklaşık 3 bin 250 metre uzunluğuyla, su seviyesinden itibaren 500 metreyi bulan derinliğiyle ve 100 metreye düşen darlığıyla Şahinkaya Kanyonu eşine az rastlanan bir kanyon özelliğinde. Kanyonda iki duvar halinde oluşturan kireçtaşı ana kayalarında birçok tabii mağara göze çarpıyor. Alan, tabiat yürüyüşü, manzara seyri, günübirlik faaliyetler, kamp, bitki ve yaban hayatı gözlemciliği, fotosafari, su sporları, tekne gezisi, amatör olta balıkçılığı, kaya tırmanışı, yamaç paraşütü, su altı dalışı, gastronomi gibi faaliyetlere ev sahipliği yapıyor.
Vezirsuyu Tabiat Parkı ise Vezirköprü ilçesinde ve 35 hektar alana sahip. Alan tilki, sansar, karaca, kurt, balıkçıl, şahin gibi birçok yabani memeli ve kanatlı türüne de ev sahipliği yapıyor. Alanda tabiat yürüyüşü, manzara seyri, açık hava etkinlikleri, kamp ve bisiklet turu yapılabiliyor.
SULAK ALANLAR
Ulusal öneme haiz sulak alanlar içerisinde yer alan Kızılırmak Deltası Uluslararası Sulak Alanı, Karadeniz Bölgesi’ndeki doğallığını koruyabilmiş en önemli sulak alan. Kızılırmak Deltası toplam 56 bin hektar genişliğinde olup 19 Mayıs, Bafra, Alaçam, Yakakent ilçelerini içine alıyor. Kızılırmak Deltası sahip olduğu doğal özelliklerinin korunması amacıyla Doğal Sit İlke Kararlarına göre, 1994 yılında deltada yar alan sulak alanların tamamı mülga Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca “doğal sit alanı” olarak ilan edilerek koruma altına alındı. Deltanın yaklaşık yüzde 80’i birinci derece doğal sit alanı kapsamında. UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde bulunan Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti’nde ise bugüne kadar 354 adet kuş türü tespit edildi. Bunlardan 140’ı deltada ürüyor. Tüm dünyada nesli tehlike altında olan 24 adet kuş türünden ise 15 tanesi Kuş Cenneti’nde görülmüş olması deltaya ayrı bir önem kazandırıyor. Alanda tabiat yürüyüşü, kuş gözlemciliği, yaban hayatı gözlemciliği, köy aktiviteleri, tabiat eğitimi, sportif olta balıkçılığı, foto safari yapılabiliyor. Kızılırmak Deltası ayrıca, Türkiye’nin yaban hayatı geliştirme sahası (YHGS) listesinde yer alıyor.
Yeşilırmak Deltası Sulak Alanı Tekkeköy, Çarşamba ve Terme ilçe sınırları içerisinde yer alıyor. Yeşilırmak Nehri’nin taşıdığı alüvyonların oluşturduğu Türkiye’nin Karadeniz kıyılarında yer alan en büyük deltası olma özelliğine sahip. Deniz, ırmak, göl, sazlık, bataklık, çayır, mera, orman, kumul, subasar ormanları ve tarım alanları gibi farklı ekolojik karakterlerdeki habitatları bir arada bulundurması ile Yeşilırmak Deltası önem kazanıyor. Yeşilırmak Deltası’nda olağanüstü doğal özellikleri bozulmadan kalmış geniş, açık su ve kıyı kumul habitatları, hafif tuzlu ve tatlı su bataklıkları, çeşitli karex türleri ve boylu sazlıkları, cladium kalkerli turbalığı, göller ve mevsime bağlı su basan nehir setleri bulunmakta. Türkiye’nin önemli bitki alanı (ÖBA) olması Yeşilırmak Deltası’na ayrı bir önem kazandırıyor. Türkiye’de yaban hayatı geliştirme sahası (YHGS) listesinde Terme Gölardı Simenlik Gölü de bulunuyor.
Ulusal öneme haiz sulak alanlar arasında Ladik Gölü de yer alıyor. Ladik Ulusal Sulak Alanı da Ladik ilçesinde toplamda bin 836 hektar büyüklüğünde. Bu sulak alanın yaklaşık bin 105 hektarlık kısmını göl alanı, 495 hektarlık kısmını tarım alanları, 23 hektarlık kısmını Mazlumoğlu ve Aktaş mahalleleri, 213 hektarlık kısmını ise tescilli çayır ve mera alanları oluşturuyor. Alanda tabiat yürüyüşü, kuş gözlemciliği, foto safari, bisiklet turu, sportif olta balıkçılığı yapılabiliyor.
Kaynak: İha
