23 Nisan 1920, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açıldığı ve Türk halkının egemenliğini ilan ettiği tarihtir.
Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararlılığı kurtaracaktır düşüncesi ışığında hem saltanata hem de işgal güçlerine karşı başlatılan milli mücadele hareketiyle, ulusal egemenliğe dayalı tam bağımsız bir Türkiye'nin temelleri atılmıştır.
Bu nedenle 23 Nisan 1920, Türk halkı için önemli bir dönüm noktasıdır.
Yeni Türk devletinin ilk bayramı olarak 23 Nisan 1921 yılında kabul edilen Hâkimiyet-i Milliye Bayramı'nın 23 Nisan’ın çocuk bayramı olması düşüncesinin fikir babası Atatürk’tür.
23 Nisan Çocuk Bayramı’nın varlık sebebi şehit çocuklarıdır. 23 Nisan, bu milletin şehitlerine ve çocuklarına borcudur. Şehit çocuklarını himaye etmek için kurulan Himaye-i Etfal Cemiyeti, 1935’te Çocuk Esirgeme Kurumu’na dönüştü.
TBMM’nin açıldığı 23 Nisan 1920 gününün akşamı, Yunus Nadi, Ruşen Eşref, Hacı Feyzullah Efendi ve Mazhar Müfit Bey’in hazır bulunduğu bu sohbette sorulan, “Paşam! Bugün Büyük Millet Meclisi’ni açtık. Bunu bütün milletimize ve İtilaf Devletleri’ne ilan ettik.
Fakat bugünün adı ne olsun?”sorusuna Atatürk şu cevabı vermiştir:
“Efendiler! Osmanlı İmparatorluğu, 600 yıl bu milletin kaderine hâkim olmuştur. Bugün Osmanlı İmparatorluğu kısmen dağılmış olmasına rağmen İstanbul’da bir hükümeti mevcuttur. Osmanlı İmparatorluğu’nun yanında, bugün bizim açtığımız meclis çocuk kalır. Onun için, bugünün adına çocuk bayramı diyelim. Bu çocuk büyüsün, kendi zaferini kendisi ilan etsin.
”Atatürk’ün bu sembolik “çocuk bayramı” düşüncesi yine bizzat Atatürk’ün hamiliğini yaptığı bir Cumhuriyet kurumu olan Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin öncülüğünde zamanla gerçekten bir “çocuk bayramı”na dönüşecektir.
23 Nisan, ilk defa 1921’de çıkarılan bir kanunla “Hâkimiyet-i Milliye Bayramı” ilan edilmiştir. Bu, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk milli bayramıdır.
1927 yılından önce 23 Nisan; “Çocuk Günü”, “Çocuk Bayramı” gibi kavramlarla anılsa ve çocuk bayramı olarak kutlansa da ilk kapsamlı Çocuk Bayramı kutlamalarına 23 Nisan 1927 yılında başlanmıştır.
“Çocuk Bayramı” Mustafa Kemal Paşa ve hükümetin de desteği ile 1929 yılında “Çocuk Haftası” adıyla yedi güne çıkarılmış ve kutlamalarda aktif rol Türk Ocaklarına verilmiştir.
1935’te çıkarılan 2739 sayılı “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun”la 1935’ten sonra resmen “23 Nisan Ulusal Egemenlik Bayramı ve Çocuk Haftası” ifadesi kullanılmıştır.
23 Nisan, Mustafa Kemal Atatürk tarafından dünya barışının simgesi olarak görülen dünya çocuklarına armağan edilmiştir.
Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramınızı saygı ve minnetle kutluyorum.
