Samsun haber - Osmanlı-Rusya savaşında cephede patlayan bir top mermisi şarapnelinin isabet etmesiyle sağ kolunu dirsek üstünden kaybeden Kahraman Türk Askeri Gazi Hüsnü Başerli’ye 1936 yılında hükümetin gönderdiği takma kolun hikayesini biliyor muydunuz?
Kahraman Türk Askeri Gazi Hüsnü Başerli, 1910-1913 yıllarında gerçekleşen Balkan Savaşı’na ve sonrasında Doğu Cephesi’nde Rus Harbine giderek burada mevzi savaşlarına katıldı. Rus Harbi’nde bir top mermisinin havada patlaması sonucu şarapnel parçalarından birinin kendine isabet eden Başerli’nin sağ kolu dirsek üstünden koptu. Ve hatta asker bozguna uğrayınca, esir bile alındı. Kahraman askeri “Rus askerleri esir öldürmez” diyerek serbest bırakıldı. Yurda dönüp tedavi olan ve 1. Derece gazilik verilen Başerli’ye, hükümet 1927 yılında ölçü alarak hediye ettiği takma bu kol Ladik’teki Ambarköy Açık Hava Müzesi’nde sergileniyor.
İŞTE TAKMA KOLUN HİKAYESİ:
Ladik’in Aşağıgölyazı Köyü’nde yaşamını sürdüren torunu Emekli Öğretmen Seydahmet Başerli, dedesinin hikayesini şöyle anlatıyor; “Hüsnü Başerli, 1308 (1187) Ömer Oğlu Nigar’dan doğmadır. Ladik İlçesi Yukarı İnoz (Yukarı Gölyazı Köyü) nüfusuna kayıtlı. 1920 yılında askere gitmiş. Balkan Harbine 1910-1913 yıllarında katılmış. Balkan Savaşları sonunda Çanakkale Savaşı’nda bulunmuş. Burada Settülbahit-Kilitbahir ve Conkbayırı Mevzi Savaşları esnasına ağzından burularak İstanbul Zeynep Kamil Hastanesi’nde 8 ay tedavi görmüş. İyileştikten sonra Doğu Cephesinde Rus Harbine gönderilmiş. Bayburt sırtlarında Ruslarla yapılan savaşta top mermisinin havada patlaması sonucu şarapnel parçalarından biri sağ kolunu dirsek üstünden kopartmış, vücudunun çeşitli yerlerinden de yaralanmış. Orada asker bozguna uğrayınca Ermeni askerleri de süngü ile göğüs ve karın bölgesinden yaralamışlar, kafasına dipçikle vurarak öldürmek istemişler. Rus askerleri ‘esir öldürmez’ diye bıraktırmışlar. Ruslar esir alarak Batum üstünden Bakü Adasına götürmüşler. Kolunu kesip tedavi etmişler. Bakü’de 1 yıl kaldıktan sonra trenle Moskova2ya götürmüşler. Trenle 15 günde Moskova’ya vardıklarını anlatırdı. Bu sırada Rusya’da Bolşevik İhtilali olmuş esirler mücadele yoluyla değiştirilmiş. Polonya-Almanya üzerinden 1919’da Türkiye’ye gönderilmiş. Dönüşten sonra 1. Derece gazilik maaşı bağlanmış, 1927 yılında ölçü alınarak bu kol İstanbul’da yapılıp gönderilmiş. 1936 yılında bir kol daha yaptırılmış, kol ise torunu Hüsnü Başerli tarafından muhafaza altına alınmıştır.”
Samsunhaber.com Dergisi | Tolga BİRGÜCÜ – Gökhan İÇKİLLİ
