Samsun Haber | Samsun Son Dakika Haberleri | Samsunspor

İşverenler dikkat! İşten çıkarma yasağı kapsamında ceza gelebilir

Ekonomi

Tüm dünyayı etkisi altı alan korona virüs salgını sürecinde iş yerlerine de işçi yasağı geldi. İşten çıkarma işçinin izniyle olsa dahi yasak kapsamına giriyor. Çalışanın rızası alınmış ve tazminat ödenmiş olsa dahi fesih yasasının ihmali anlamına gelen arabulucu ve ikale yoluyla çıkış işlemleri, ceza kapsamına girebiliyor.

İşçinin istifa etmesi veya işçinin veya işverenin haklı nedenleri  (ahlak ve iyi niyete aykırı davranışlar) ı varsa yine iş sözleşmesi sonlanabiliyor. . (İş Yasası Md 24/2 ve 25/2) İşyerinin kapanması nedeniyle de çalışanın iş sözleşmesi fesih edilebiliyor.

İşçinin rızası olsa dahi haklı neden olmaksızın arabulucuda yapılan fesih yine yasak kapsamında. Veya yine işçinin rızasıyla yapılmasına rağmen ikale de (işveren ve işçinin karşılıklı rızasıyla iş sözleşmesini sonlandırma) fesih yasağı kapsamına giriyor.

FESİH YASAĞI KAPSAMINA GİRMEYEN DURUMLARDA VAR

Hürriyetten Ahmet Karabıyık’ın haberine göre pandemi sürecinin başlarında nisan ayı içerisinde yürürlüğe alınan  (İş Yasası Geçici Md. 10) fesih yasağı, 17 Kasımdan sonraki 2 ay içesinde uzatıldı. 27 Ekim 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 3135 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle çalışanların işten ayrılışı, , SGK’ya bildiren işyerleri fesih türüne göre kod seçmek zorunda. İstifa için ‘03’, işçinin haklı nedenle feshi için ’25’, işverenin haklı nedenle feshi için ‘29’ ve işyeri kapanması için ‘17’ no.lu kodlar seçiliyor. Ve bu kodlar fesih yasağı kapsamına girmeyen durumları da ifade ediyor ayrıca. Belirli süreli sözleşmenin sonlanması, hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri gibi fesih yasağı kapsamına girmeyen durumlar da var. 

İDARİ PARA CEZASI UYGULANIYOR

Pandemi süreciyle ‘fesih yasağı’ nın gelmesiyle işverenlerin karşılıklı rıza olduğunu düşünmeleri ve tazminat ödendiğinide düşünmeleri bir yanılsama olur. Ortada haklı bir neden yokken fesih yasağına aykırı çıkış gerçekleşen işyerlerinin genelde fesih nedeni olarak ‘diğer nedenleri (kod:22)’ SGK’ya bildirdiğini de duyuyoruz. Her ne kadar çalışan tazminatını almış olsa da ve çalışanın rızası olsa da, fesih yasağının ihlali anlamına gelen (arabulucuda veya ikale yoluyla) çıkış işlemleri (kodları) işverenleri idari para cezası ile karşı karşıya bırakabilir. Fesih yasağına aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işverene, her bir işçi için ‘aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası’ öngörülüyor.
İş Yasası’nın geçici (10.ncu) maddesine göre; işverenler fesih yasağı süresince; 3 aylık süreyi geçmemek üzere, çalışanını tamamen veya kısmen ücretsiz izne çıkarabiliyor. Yine aynı yasal düzenlemeye istinaden; Cumhurbaşkanı fesih yasağına ilişkin 3 aylık süreleri 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatmaya yetkili.

TAZMİNATLAR VE VERGİLER

Normal süreçte çalışanının işine son vermek isteyen işveren, çalışanlarına kıdem tazminatını ve -ihbar süresi de kullandırılmamışsa- ihbar tazminatını ödemeleri gerekiyor. (İşverenin haklı nedeni olduğunda kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi yapılmıyor.) Kıdem tazminatı için en az 1 yıllık çalışma süresi de gerekiyor.
Eğer 30 ve daha fazla sayıda işçi çalıştırılan bir işyerinde iş akdi işveren tarafından feshediliyorsa (geçerli neden de yoksa) işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre ücretinin de (kıdem ve ihbar tazminatına ilaveten) çalışana ödenmesi gerekiyor. (Çalışanın en az 6 aylık kıdemi de olması gerekiyor.) Söz konusu bu iki kalem ödemenin yapılabilmesi için çalışanın önce arabulucuya -anlaşamadığı durumda- ardından iş mahkemesine gidip işe iade davasını da kazanması gerekiyor.

MAHKEMELER NASIL DEĞERLENDİRİYOR

İşe başlatmama tazminatının ve ‘boşta geçen süre ücretinin’ ödenmesi için mahkemeler öncelikle iş sözleşmesini sonlandıran işverenin ‘geçerli nedeninin olmadığına’ ve dolayısıyla çalışanın ‘işe iadesine’ karar vermesi gerekiyor. İşe iade kararına rağmen işçiyi tekrar işe başlatmayan işverenin, çalışana 4 ila 8 aylık brüt maaşı kadar işe başlatmama tazminatı ödemesi gerekir.
Mahkemeler işe iade davalarında; işveren tarafından ‘işten çıkarmanın son çare’ olarak görülüp görülmediğini değerlendiriyor.

 

Sitemizden en iyi şekilde faydalanmanız için çerezler kullanılmaktadır.